Tytuł: Interpelacja do ministra kultury
Autor: Karpiński Włodzimierz Witold
Wydawca: druk sejmowy
Rok: 2007
Opis:
Interpelacja do ministra kultury
Interpelacja nr 6983 posła Włodzimierza Witolda Karpińskiego (Platforma Obywatelska; okr. wyb.: 6 Lublin) ogłoszona na 37. posiedzeniu Sejmu RP V kadencji 15 marca 2007 r.
do ministra kultury i dziedzictwa narodowego
w sprawie umożliwienia publikacji dzieł Józefa Mackiewicza
oraz odpowiedź Jarosława Sellina, sekretarza stanu w MKiDN, ogłoszona na 40. posiedzeniu Sejmu 26 kwietnia 2007 r.
INTERPELACJA NR 6983
DO MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
W SPRAWIE UMOŻLIWIENIA PUBLIKACJI DZIEŁ JÓZEFA MACKIEWICZA
Szanowny Panie Ministrze!
Osoba i twórczość Józefa Mackiewicza są w Polsce praktycznie nieznane, pomimo tego że Czesław Miłosz określał go mianem najlepszego polskiego prozaika drugiej połowy XX wieku. Ten wybitny pisarz, uczestnik i świadek tragicznych, a zarazem doniosłych wydarzeń z historii Polski, całe życie twórcze poświęcił walce z systemem komunistycznym. Opisywał rzeczywistość na wschodnich obszarach II Rzeczypospolitej po wkroczeniu na nie 17.IX.1939 roku wojsk sowieckich, za zgodą władz polskiego Państwa Podziemnego wziął udział w zorganizowanej przez Niemców w maju 1943 roku ekshumacji pomordowanych w Katyniu oficerów Wojska Polskiego, co później pozwoliło mu stanąć w roli świadka i eksperta przed komisją Kongresu Stanów Zjednoczonych badającą zbrodnię katyńską.
W PRL-u zarówno twórczość, jak i osoba Józefa Mackiewicza były całkowicie wyklęte, można by oczekiwać, że w wolnej Polsce zostaną one przywrócone polskiemu społeczeństwu, lecz niestety tak się nie stało. Dla większości pozostaje dalej autorem nieznanym, nie wydano ani jednego tytułu autorstwa Mackiewicza, nie można wykorzystywać Jego utworów w żadnej formie artystycznego wyrazu. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest sprzeciw Niny Karsov-Szechter, właścicielki wydawnictwa “Kontra” oraz spadkobierczyni praw autorskich po Józefie Mackiewiczu, która nie dopuszcza do jakiejkolwiek publikacji całego utworu, bądź jego fragmentu, wytaczając sprawy sądowe nawet Fundacji Katyńskiej.
Trudno kwestionować prawa Niny Karsov-Szechter do praw autorskich po Józefie Mackiewiczu, tym bardziej że są potwierdzane wyrokami sądowymi, ale nie można się pogodzić z faktem, że w okresie PRL-u wydawnictwa podziemne miały pełne prawo do publikowania dzieł Mackiewicza, a obecnie nie można wydać ani jednej Jego książki.
W związku z powyższym proszę o informację: Czy i jakie kroki zamierza Pan podjąć w celu przywrócenia Polsce i Polakom twórczości Józefa Mackiewicza?
Z poważaniem
Poseł Włodzimierz Witold Karpiński
Warszawa, dnia 1 marca 2007 r.
ODPOWIEDŹ SEKRETARZA STANU W MINISTERSTWIE KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO – Z UPOWAŻNIENIA MINISTRA –
NA INTERPELACJĘ NR 6983
W SPRAWIE UMOŻLIWIENIA PUBLIKACJI DZIEŁ JÓZEFA MACKIEWICZA
Szanowny Panie Marszałku!
W odpowiedzi na interpelację posła Włodzimierza Witolda Karpińskiego, przesłaną 7 marca 2007 r. (SPS-023-6983/07), dotyczącą publikacji dzieł Józefa Mackiewicza uprzejmie proszę Pana Marszałka o przyjęcie następujących informacji.
Troska o ochronę i popularyzację polskiego dziedzictwa narodowego jest jednym z najważniejszych zadań Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Niewątpliwie ważnym elementem tego dziedzictwa jest spuścizna Józefa Mackiewicza.
Ten pisarz w okresie Polski Ludowej został skazany na zapomnienie. W drodze decyzji administracyjnych został usunięty z panteonu polskich twórców kultury i do 1989 r. był całkowicie pomijany we wszystkich opracowaniach dotyczących literatury tego okresu. Po przełomie 1989 r. jego nazwisko na powrót zagościło w różnego rodzaju encyklopediach, słownikach i leksykonach. Józef Mackiewicz stał się bohaterem książek oraz licznych artykułów i prac naukowych. Telewizja Polska przygotowała w ramach serii ‘Kultura duchowa narodu” film o pisarzu.
Problem zasygnalizowany przez pana posła Włodzimierza Witolda Karpińskiego jest znany i szeroko komentowany. Wyrok warszawskiego Sądu Rejonowego z 17 lipca 2006 r. wzbudził niepokój wśród historyków i krytyków literatury. Mimo to trudno sobie wyobrazić, by decyzja niezawisłego sądu była przez MKiDN w jakikolwiek sposób kwestionowana. Sąd w sposób jednoznaczny przyznał prawa autorskie do dzieł Józefa Mackiewicza pani Ninie Karsov-Szechter. Londyńskie wydawnictwo “Kontra” kontynuuje wydawanie dzieł pisarza. Wydaje się jednak, że strategia przyjęta przez wydawnictwo – nieudzielanie licencji na przedruk fragmentów twórczości innym wydawnictwom – nie służy popularyzacji tych pism.
Nie ulega wątpliwości, że znajomość twórczości Józefa Mackiewicza jest w Polsce niewystarczająca, zwłaszcza w stosunku do swojej rangi literackiej. Dzieła pisarza, choć można je nabyć w kraju, nie są odpowiednio do swego znaczenia dyskutowane i popularyzowane. Rolą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest wspieranie inicjatyw, które sprzyjają upowszechnianiu wiedzy o życiu i twórczości Mackiewicza. Udanym przedsięwzięciem tego rodzaju, finansowanym ze środków podległego MKiDN Instytutu Książki, była ubiegłoroczna międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona życiu i twórczości Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej w Muzeum Polskim w Rapperswilu. Rapperswil, jako miejsce przechowywania osobistego archiwum pisarza, na pewno odegra istotna rolę w poszerzaniu naszej wiedzy o Mackiewiczu i jego twórczości.
W kontekście dofinansowanych przez Ministerstwo projektów warto wspomnieć także o nowym i uzupełnionym wydaniu monografii Włodzimierza Boleckiego “Ptasznik z Wilna” oraz o pracy archiwistów z Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w muzeum w Rapperswilu. Jeden z nich rozpoczął opracowanie i porządkowanie archiwum Józefa Mackiewicza i Barbary Toporskiej. Zapewniam, że inicjatywy zmierzające do popularyzacji wiedzy o tym wyjątkowym pisarzu mogą liczyć na wsparcie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Mam nadzieję, że pan poseł uzna powyższe wyjaśnienia za wystarczające.
Sekretarz stanu
Jarosław Sellin
Warszawa, dnia 30 marca 2007 r.