Tytuł: Lenin
Autor: Józef Mackiewicz
Wydawca: “Słowo” nr 21, 25 stycznia 1924
Rok: 1924
Opis:
Lenin
W kwietniu r. 1917 ze Szwajcarji przez Niemcy, w zaplombowanym wagonie przybył do Rosji Lenin; niby dziwny twór, niesamowity okaz tego świata, który dokonał największego przewrotu społecznego, jaki dotychczas w dziejach był notowany, zburzywszy państwo caratu – jedno z największych na globie. Indywidualność potężna. I teraz w chwili zgonu tego dyktatora proletarjatu, cała prasa w wspomnieniach o nim, biografjach, w analizie jego działalności, pisze w tonie poważnym. Jedynie reakcyjna prasa emigracji rosyjskiej wybuchając radością na wieść przez „Rostę” z Moskwy podaną, nie może się powstrzymać od złośliwych, acz słusznych uwag o „kacie jej ojczyzny”.
Od tegoż roku 1917 rozpoczyna się dopiero prawdziwa praca Lenina nad dokonaniem olbrzymiego przewrotu społecznego. Dotychczas bowiem przebywa Lenin zagranicą, w więzienia petersburskiem, na zesłaniu, a jeszcze przedtem na nieznaczącem stanowisku w Samarze, pracując przeważnie piórem.
Włodzimierz Uljanow urodził się w r. 1870 w Symbirsku nad Wołgą i pochodzi z rodziny szlacheckiej. Imię „Lenina” ujrzało po raz pierwszy światło dzienne na okładce broszury pod tytułem „Co robić?” W pojęciu socjalistów otaczała Lenina od lat najmłodszych aureola męczeństwa, ponieważ brat jego został stracony jeszcze w r. 1887 w związku z wykryciem planowanego zamachu na cara Aleksandra III.
Po ukończeniu gimnazjum, Lenin studjował w Kazańskim Uniwersytecie. Zawodowym rewolucjonistą stał się w roku 1892 i wtedy to organizował „Związek walki o wyzwolenie klasy robotniczej”. Związek ten był genezą późniejszego bolszewizmu. W rok później dostał się do więzienia, a następnie przebywał wyłącznie prawie zagranicą. W roku 1901 Lenin wespół z Martowem i Potiesowem redagował urzędowe pismo rosyjskiej partji socjalno-demokratycznej pod tytułem „Iskry”. Niebawem jednak w łonie tej partji powstał słynny rozłam na „bolszewików” i „mieńszewików”, Lenin stanął na czele „bolszewików” to znaczy grupy, która okazała się w większości. Lenin nauczał, iż ideologję socjalną przez przywódców tego ruchu wzniesioną, należy wtłaczać w robotników i życie ich do ram tej ideologji przystosowywać – w odróżnieniu od mienszewików, którzy chcieli być jedynie wyrazicielami żądań i potrzeb rzeczywistych klasy pracującej.
Tych, którzy „szli za robotnikami” -nazywał on pogardliwie „ogonami” (chwostistami). Ta jego nauka nie przypadła do gustu ówczesnym działaczom socjalistycznym. Wtedy Lenin porzucił „Iskry” i począł wydawać pismo „Wpierod”, bojkotował Dumę i żadnego udziału w rewolucji r. 1905 nie wziął.
Lenin był mężem czynu i dlatego cierpiał nad tem niby lew zamknięty w klatce – jak pisze Zinowjew – gdy błąkał się po obcych krajach, nie mogąc zużytkować zasobów swej energji, której działalność publicystyczna zadowolnić nie potrafiła. Wtedy to studjował Marksa, a w umyśle jego rodziły się marzenia o władzy proletarjatu.
Pozostał on odosobnionym nawet i wtedy, gdy po abdykacji Mikołaja II nogi jego po raz pierwszy po dłuższej niebytności w kraju spoczęły na brukach stolicy nad Newą. Miał on jedynego serdecznego przyjaciela i egzaltowanego ucznia w jednej osobie, a tym był Zinowjew. Ale wtedy Lenin już działał z całą potęgą wrodzonego mu uporu i bezwzględności. Wywołał powstanie -zostało stłumione. Uciekł do Finlandji, aby jak tryumfator powrócić w listopadzie i objąć dyktatorskie faktycznie rządy. Strzelała do niego socjal-rewolucjonistka Fanny Kapłan, kula trafiła w szyję, lecz Lenin wyżył.
Całą siłą jego i potęgą był jego upór i zaciętość, połączone z poczuciem rzeczywistości tego okresu, w którym działać zaczął. Stumiljonowy lud rosyjski strząchnął z siebie władzę caratu, chciał chleba, wolności i pokoju. To wszystko Rada Komisarzów mu obiecała i pozwoliła mu wziąć sobie tak, jak potrafi.
Żywiołowe przerwanie wojny zewnętrznej i odebranie ziemi właścicielom ziemskim, siłą faktu stanowiły główny atut zwycięstwa Lenina w 1917 roku.
Później trzeba było w myśl tego, co głosił Lenin w swej słynnej książce „Państwo i rewolucja” – „przeobrazić proletarjat w klasę pracującą, zdolną pokonać nieunikniony rozpaczliwy opór burżuazji, zorganizować dla nowych form gospodarczych wszystkich pracujących i wyzyskiwanych”.
Jednak wykonanie tego programu natrafiło na niesłychane trudności. Z powodzi krwi i łez wyrastał Lenin na męża stanu. Kapitalizmu nie mógł on pokonać swoją teorją bolszewicką i oto począł przystosowywać, się do rzeczywistości. Łabędzia to była pieśń – pisze „Za Swobodu” – mowa Lenina, w której on wzywał towarzyszy „bolszewików” aby uczyli się handlować – początek reformy, której przeprowadzić do końca nie dano było Leninowi. Lenin umarł w obliczu kryzysu ideologji komunistycznej. Dotknięty on był postępowym paraliżem mózgu i od roku blizko była to postać nawpół mistyczna dla ogółu czerwonego tłumu w granicach b. imperjum rosyjskiego. Tymczasem opozycja, która od początku w łonie partji istniała – rośnie coraz bardziej. Zastępcy jego, którzy pracowali przez dni choroby, trudne mieli zadanie z tą opozycją walczyć. Drugi twórca rewolucji rosyjskiej, Trocki, znajduje się w szeregach opozycji. Gdy na łożu spoczywało żywe jeszcze ciało Lenina, działał za niego autorytet, lecz gdy trup włożony zostanie do zimnego grobu, a żałoba się skończy, autorytet pryśnie – i rozpłynie się w mgle niebytu i przeszłości. Co to się wówczas z Rosją stanie??