Tytuł: Gdybym był chanem
Autor: Józef Mackiewicz
Wydawca: Warszawska Oficyna Wydawnicza Gryf
Rok: 1989
Opis:
Antologia. Wyboru dokonał Marek Ostrowski
Józefa Mackiewicza przedstawiać nie trzeba. Napisano wszak o nim liczne artykuły i eseje, zaś namiętne polemiki obracały się nie tylko wokół jego twórczości lecz i jego biografii. Stał się – po wielu latach milczenia o nim w PRL – pisarzem znanym i uznanym.
Józef Mackiewicz zmarł w Monachium 31 stycznia 1985 r. W czasie swego wieloletniego pobytu na emigracji ogłosił kilkaset trudno określić dokładną liczbę ze względu na brak kompletnej bibliografii artykułów publicystycznych, historycznych, opowiadań, recenzji i listów. Rozproszone po emigracyjnych – nie tylko polskich czasopismach są trudno dostępne potencjalnemu czytelnikowi. W roku 1984 londyńskie wydawnictwo Kontra dokonało wyboru tekstów Mackiewicza, publikowanych na łanach prasy emigracyjnej i wydało w dwóch książkach “Fakty, przyroda, ludnie” oraz “Droga pani”.
Niniejsza kolejna antologia ukazuje Mackiewicza głównie jako publicystę historycznego i świadka minionej epoki. Starałem się w zbiorze tym zaprezentować niektóre obszary zainteresowań autora z zakresu historii współczesnej. Problem odrębności i różnic między Rosją Mikołaja II a Rosją Lenina, wzajemnych relacji Europy Zachodniej i Wschodniej, sprawa Katynia i spuścizna Wielkiego Księstwa Litewskiego to daleko nie wszystkie zagadnienia poruszane przez Mackiewicza w tej antologii. Przy wyborze artykułów kierowałem się nie tylko wartością historyczną czy literacką materiałów, ich nowatorskim ujęciem lub interpretacją, lecz również ich aktualnością.
Artykuły zawarte w zbiorze podzielone są na pięć części, nie wedle chronologii lat, w których się ukazywały, lecz wedle tematyki. Publikowane są w PRL po raz pierwszy. Przy każdym artykule podane jest miejsce i rok pierwodruku. Tytuł antologii pochodzi od autora wyboru. (…)
Marek Ostrowski
Spis treści:
Oświadczenie Barbary Toporskiej
Zamiast wstępu
I.
Tak zwany Wschód europejski
Gdybym był chanem
Dzieje głupoty czy dzieje ludzkości
List do Szołochowa
Legendy i fakty
II.
40-ta rocznica
Jak to by to naprawdę 40 lat temu
Książka o niepokojących analogiach – “Pamiętniki” Wędziagolskiego
Epilog afery marszałka Tuchaczewskiego
Wspomnienia i myśli marszałka Żukowa
Na ziemi płonącej nienawiścią
III.
Byłem w Katyniu
Tajemnicza śmierć Iwana Kriwoziercowa, głównego świadka zbrodni katyńskiej
Tajemnica Archiwum Mińskiego NKWD
Ostatnie dni Wielkiego Księstwa
Wtrącenia do przekroczonego czasu
Sergiusz Piasecki i jego Niedźwiedzica
Fragment epoki
Legendy i rzeczywistości
V.
Nie było “pustych ładownic’’
Do zeszytu nr 45
Kozacy i Żydzi
Listy do redakcji