Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza
W roku 2002, w setną rocznicę urodzin Józefa Mackiewicza przyznana została po raz pierwszy nagroda literacka jego imienia. Nagrodę ustanowiło w 2000 r. grono sympatyków Jego twórczości z inicjatywy Zbigniewa Zarywskiego i pomysłu Stanisława Michalkiewicza z roku 1998.
Zdjęcia z uroczystości
Nagrodę – na którą składa się obecnie 10 tys. dolarów (pierwotnie 7 tys.) oraz złoty medal z wizerunkiem Józefa Mackiewicza i cytatem “Jedynie prawda jest ciekawa” – ufundowali przedsiębiorcy: Jan Michał Małek i Zbigniew Zarywski.
Nagrodę przyznaje Kapituła w składzie:
- Jacek Bartyzel (od jesieni 2007, przewodniczący od 2023),
- Dorota Boetcher (od 2016 do 2019, fundator Nagrody),
- Tomasz Burek (przewodniczący od listopada 2014, zmarł 1 maja 2017),
- Krzysztof Dybciak (od 2016),
- Dorota Heck (od 2017),
- Wacław Holewiński (od 2016),
- Lech Jęczmyk (od listopada 2012 do 2019, zmarł 17 lipca 2023),
- Ryszard Legutko (do lata 2005),
- Halina Mackiewicz (od sierpnia 2006),
- Jan Michał Małek (fundator Nagrody, zmarł 19 marca 2022),
- Stanisław Michalkiewicz (sekretarz),
- Elżbieta Morawiec (od lata 2005 do 2014),
- Andrzej Nowak (do maja 2007),
- Marek Nowakowski (przewodniczący, zmarł 16 maja 2014),
- Włodzimierz Odojewski (zmarł 20 lipca 2016),
- Kazimierz Orłoś (do czerwca 2006),
- Jacek Trznadel (zmarł 23 stycznia 2022),
- Maciej Urbanowski (od sierpnia 2006, przewodniczący od 2017 do 2023),
- Paweł Witaszek (od czerwca 2022, fundator Nagrody),
- Zbigniew Zarywski (fundator Nagrody do 2015),
- Rafał A. Ziemkiewicz
Adres e-mail sekretarza Kapituły:
michalkiewicz@michalkiewicz.pl
*
Zasady uczestnictwa w konkursie o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza
1. W konkursie mogą brać udział książki napisane w języku polskim przez autorów żyjących, wydane w roku poprzedzającym rok edycji Nagrody.
2. Do 28 lutego br. należy nadesłać przynajmniej 2 egzemplarze książki zgłaszanej na adres sekretarza Nagrody: ul. Dobra 4 m. 40, 00-388 Warszawa, Stanisław Michalkiewicz, z zaznaczeniem: “Książki na konkurs o Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza”
3. Zgłaszać książki mogą zarówno autorzy, jak i wydawcy oraz inne osoby.
4. Spośród książek zgłoszonych na konkurs, Kapituła Nagrody ogłasza listę książek nominowanych do aktualnej edycji.
5. Spośród książek nominowanych do Nagrody Kapituła wybiera Laureata i ewentualnie – książki wyróżnione.
6. Wręczenie Nagrody następuje 10 listopada w miejscu zawczasu podanym do wiadomości autorów i publiczności.
7. Nagroda obejmuje sumę pieniężną w wysokości ustanowionej przez jej Fundatora oraz złoty medal z wizerunkiem Józefa Mackiewicza i napisem: “Jedynie prawda jest ciekawa”.
8. Wyróżnienie obejmuje sumę pieniężną w wysokości ustanowionej przez Fundatora Nagrody oraz sponsorów wyróżnień.
*
Latem 2005 roku “ze względu na notoryczny brak czasu” Kapitułę opuścił Ryszard Legutko, zastąpiła go Elżbieta Morawiec.
*
W “Rzeczpospolitej” nr 148 z 27 czerwca 2006 r. ukazał się poniższy list Kazimierza Orłosia zatytułowany “Przeciw antysemityzmowi”:
“Rezygnując z udziału w jury Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza, jako powód podaję powtarzające się antysemickie akcenty w publicystyce członka jury sekretarza kolegium Stanisława Michalkiewicza. Np. w numerach 9, 11, 12, i 19 z tego roku tygodnika “Nasza Polska”: “…”Gazeta Wyborcza”, odwiecznym zwyczajem handełesów patronująca wszelkiej tandecie”, “przetestować młodych szabesgojów”, “pomysł żydokomuny na robienie głupim gojom wody z mózgu”, “polityczne i inne elity niezdecydowane, czy wysługiwać się Żydom czy Niemcom”, “gęsi holokaustowane pod pretekstem ptasiej grypy”, “z polecenia Stalina komunizm w Polsce robili Żydzi”, “Anatol Fejgin jako parch pro toto” itp.
Moim zdaniem poglądy, które kompromitują, wypowiadane publicznie przez p. Michalkiewicza, kompromitują jednocześnie inicjatywę społeczną, współtworzoną razem z nim przez ludzi dobrej woli. A za takich oczywiście uważam pozostałych członków i przyjaciół zasiadających w jury.
Należę do pokolenia, które pamięta wojnę. Jako dziecko zetknąłem się z niewyobrażalnym okrucieństwem okupantów niemieckich wobec polskich obywateli Żydów. Pamiętam również dopuszczających się okrucieństw Polaków. Nasz kraj, na co wielokrotnie zwracano uwagę, dla wielu pokoleń Żydów stał się wielkim cmentarzem. Choćby dlatego, pisząc w Polsce o Żydach, należy moim zdaniem zachować szczególny umiar i szczególną wrażliwość.
Patron nagrody nie był antysemitą. Przeciwnie w powieściach i publicystyce pisarza znajdziemy wiele dowodów sympatii i współczucia. Jego relacja z masakry w podwileńskich Ponarach pozostanie w literaturze polskiej jednym z najbardziej wstrząsających opisów hitlerowskiego barbarzyństwa. Józef Mackiewicz był polskim pisarzem, który w czasie wojny, jako jeden z nielicznych, zwracał uwagę na nieporównywalną sytuację Polaków, którym groziła śmierć, i Żydów, którzy zostali skazani na śmierć.
Zwracał też uwagę na dziesiątki nazwisk żydowskich na listach oficerów zamordowanych w Katyniu.
Dziś, akcentowane niemal w każdym felietonie publikowanym w “Naszej Polsce”, antysemickie poglądy p. Michalkiewicza tworzą złą opinię oraz kompromitują ideę nagrody. Tego faktu moim zdaniem nie można nie dostrzegać ani bagatelizować. Dlatego, w formie protestu, decyduję się na wystąpienie z kolegium jurorów.”
Kazimierz Orłoś
*
Odpowiedź Stanisława Michalkiewicza – “Przeciw lizusostwu i nadskakiwaniu” – której “Rzeczpospolita” nie wydrukowała, można przeczytać na jego stronie internetowej.
*
Kapituła Nagrody wydała 17 sierpnia 2006 roku w Warszawie poniższy komunikat:
“Kapituła Nagrody im. Józefa Mackiewicza zawiadamia, że jej skład został rozszerzony o następujące osoby:
- Halina Mackiewicz, archeolog, córka pisarza, Warszawa,
- prof. Maciej Urbanowski, Uniwersytet Jagielloński.”
*
Podczas uroczystości wręczenia Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza w 2006 roku (V edycja) Kapituła Nagrody ogłosiła następujące oświadczenie:
Oświadczenie Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
“Sposób dysponowania przez Ninę Karsov Szechter prawami autorskimi do spuścizny Józefa Mackiewicza, ograniczenia w wydawaniu jego dzieł (w tym blokada tłumaczeń na języki obce), nieuzasadnione i absurdalne opatrywanie egzemplarzy jego utworów narzucaną interpretacją postawy pisarza (że mianowicie Józef Mackiewicz nie chciałby wydawać swych utworów w Polsce) – wszystko to narusza zasadniczo dobra osobiste Józefa Mackiewicza.
Kapituła wyraża swój stanowczy i uzasadniony sprzeciw wobec tej sytuacji. W trosce o dobro kultury i literatury polskiej zwracamy na te fakty uwagę czytelników, ale także czynników odpowiedzialnych za polską kulturę, a w szczególności Ministra Kultury.”
Warszawa, 11 listopada 2006
*
Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował, że we wrześniu 2007 r. do składu Kapituły dokooptowany został prof. Jacek Bartyzel, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
*
Przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza Marek Nowakowski poinformował 11 listopada 2008 r., że fundatorzy Nagrody podnieśli jej wysokość do 10 tysięcy dolarów.
*
16 maja 2014 roku zmarł przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Marek Nowakowski
*
Od listopada 2014 roku funkcję przewodniczącego Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza pełni Tomasz Burek.
*
Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował na publicznym posiedzeniu kapituły 11 listopada 2016 r., że nowym fundatorem Nagrody im. Józefa Mackiewicza została pani Dorota Boetcher. Ogłoszono również, że do składu Kapituły dokooptowali Krzysztof Dybciak, Wacław Holewiński oraz pani Dorota Boetcher w miejsce pana Zbigniewa Zarywskiego.
*
W 2016 roku zmarli: Włodzimierz Odojewski – były członek kapituły oraz Włodzimierz Kuliński – przyjaciel Nagrody i sponsor wyróżnień.
*
1 maja 2017 roku zmarł przewodniczący Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Tomasz Burek
*
Sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował, na publicznym posiedzeniu kapituły 11 listopada 2017 r., że do składu Kapituły dokooptowała pani Dorota Heck.
*
W 2017 roku zmarł Zygmunt Simbierowicz – przyjaciel Nagrody.
*
Obecnie, od 2017 r., funkcję przewodniczącego Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza pełni Maciej Urbanowski.
*
23 stycznia 2022 roku zmarł członek Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Jacek Trznadel
*
03 lutego 2022 roku zmarł laureat Nagrody im. Józefa Mackiewicza w roku 2008
Jarosław Marek Rymkiewicz
*
19 marca 2022 roku zmarł członek Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, fundator Nagrody
Jan Michał Małek
*
30 czerwca 2022 r. Sekretarz Kapituły, Stanisław Michalkiewicz, poinformował że Kapituła Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza, jednogłośnie dokooptowała do swego składu pana Pawła Witaszka, który po śmierci Jana Michała Małka, podjął się dalszego sponsorowania Nagrody.
*
22 kwietnia 2023 roku zmarł, wyróżniony nagrodą specjalną w edycji Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza w 2019 roku
Krzysztof Karoń
*
17 lipca 2023 roku zmarł były członek Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza
Lech Jęczmyk
*
8 listopada 2023 roku zmarła, wyróżniona w edycji Nagrody Literackiej im. Józefa Mackiewicza w 2014 roku
Stanisława Wiatr-Partyka
*
10 listopada 2023 roku, sekretarz Kapituły Nagrody im. Józefa Mackiewicza, Stanisław Michalkiewicz poinformował, że przewodniczącym Kapituły został prof. Jacek Bartyzel w miejsce Macieja Urbanowskiego
*
9 stycznia 2024 roku zmarł laureat Nagrody im. Józefa Mackiewicza w roku 2007
Ksiądz Tadeusz Isakowicz-Zaleski
*