Tytuł: Zawsze razem – Barbara Toporska i Józef Mackiewicz
Autor: Anna Lisiecka, Włodzimierz Bolecki, Andrzej Mietkowski
Wydawca: Polskie Radio, Dwójka, Zawsze w kontrze
Rok: 14 11 2022
Opis:
Zawsze razem – Barbara Toporska i Józef Mackiewicz
– Przez praktycznie pół wieku byli nierozłączni. To był związek osób niesłychanie sobie bliskich, otwartych na siebie, rozumiejących się doskonale, ale w tym związku Barbara brała na siebie rolę osoby, która opiekowała się starszym od siebie mężem i pisarzem – mówił o pisarce i poetce Barbarze Toporskiej, żonie Józefa Mackiewicza, prof. Włodzimierz Bolecki.
Razem pod prąd
Była żoną i najwierniejszym towarzyszem życia Józefa Mackiewicza. Razem wiosłowali pod prąd, w kontrze do każdej utartej opinii i każdego społecznego, politycznego, ludzkiego fałszu. Płacili za to wysoką cenę klepania biedy. Na dom Barbara Toporska zarabiała podnoszeniem oczek w pończochach.
Niezależnie od tego była poetką, prozatorką i felietonistką. Miała swoją indywidualną, niezależną, również od męża, drogę twórczą.
Doświadczenia Czarnego Boru
Mieszkali w podwileńskim Czarnym Borze, z którego uciekli dopiero 1944 roku przez zbliżającymi się Sowietami. – Tam zetknęli się z pierwszą okupacją sowiecką, potem była okupacja niemiecka i znów sowiecka, przed nią uciekali w 1944 roku – opowiadał prof. Bolecki. – To doświadczenie było nieprzekazywalne, nieporównywalne z doświadczeniem społeczeństw, w których przypadło im mieszkać na emigracji.
Tożsamość z doświadczeń
– Ta różnica między doświadczeniem Wschodu i Zachodu określiła tożsamość pisarstwa Józefa Mackiewicza, ale nie byłoby tego pisarstwa, myślę, że coraz lepiej to sobie uświadamiamy, gdyby nie Barbara – podkreślił nasz gość. – W gruncie rzeczy poświęciła ona swoją twórczość – nie w sensie dosłownym, że zrezygnowała z niej – była ona dla niej zawsze na drugim miejscu. Na pierwszym miejscu był zawsze Józef.
Tylko razem
Józef Mackiewicz i Barbara Toporska odeszli w tym samym 1985 roku – on w styczniu, ona pół roku później. Oboje zostali pochowani na cmentarzu przy kościele świętego Andrzeja Boboli w Londynie.
Na tablicy upamiętniającej Józefa Mackiewicza jest napisane, że jego prochy mogą być przeniesione tylko na Cmentarz na Rossie w Wilnie. Na tablicy upamiętniającej Barbarę jest napisane, że jej prochy mogą spoczywać tylko obok męża.
W audycji wzięli udział: profesor Włodzimierz Bolecki i Andrzej Mietkowski.